De website Slimme Financiering bevat een uitgebreide, genuanceerde en vaak kritische reeks beschouwingen over ondernemerschap. Deze zijn te vinden in een genummerde blogreeks (minstens 11 delen), met daarnaast aanvullende reflecties op o.a. Annemarie van Gaal, Hennie van der Most en bredere economische mythen.
🧩 Samenvatting van de beschouwingen over ondernemerschap
🔶 1. Drie lagen van ondernemerschap
In de analyse van het boek Winst van Annemarie van Gaal worden drie lagen onderscheiden:
Laag 1 – De zichtbare tips en adviezen
- Winst maken is cruciaal: het is bewijs van succes en bestaansrecht.
- Ondernemerschap ‘heb’ je in je, maar vaardigheden kun je leren (vooral: verkopen).
- Veel vergelijkingen met topsport: discipline, doelen, doorzetten.
Laag 2 – De impliciete overtuigingen
- De ondernemer als zelfgedreven superpersoon.
- Ondernemen = strijden, winnen, doelen halen.
- Beeld van de overheid en ambtenaren: log, remmend, tegenovergesteld aan ‘de ondernemer’.
Laag 3 – Kritiek en reflectie van de auteur
- Veel van het ondernemersdenken is oppervlakkig of mythisch.
- De retoriek maskeert risico’s, mislukkingen en psychologische denkfouten.
- Er is weinig oog voor context, macht of privilege: de succesvolle ondernemer wordt vaak geromantiseerd.
🔶 2. Tien (of meer) mythes over ondernemerschap
In meerdere blogs worden mythes onderuitgehaald, waaronder:
| Mythe | Kritiek |
|---|---|
| Ondernemers zijn van nature innovatief | Nee, innovatie is duur en risicovol. Ondernemers in de praktijk mijden dat liever. |
| Ondernemers houden van concurrentie | Integendeel: ze streven naar monopolie of afscherming van markten. |
| Ondernemers zijn anti-subsidie | Niet als ze zelf profiteren. Ze zijn juist meesters in het benutten ervan. |
| Ondernemen is voor iedereen bereikbaar | De werkelijkheid is dat mislukkingen worden weggefilterd: survivorship bias. |
🔶 3. Kritiek op het dominante discours
- Ondernemerschap als toverwoord: wordt vaak gebruikt als oplossing voor alles, vooral sinds de crisis.
- Het is moreel moeilijk om “tegen” ondernemerschap te zijn, wat leidt tot eenzijdige beeldvorming.
- De retoriek van “mouwen opstropen” en “innoveren” miskent de rol van context, macht, privileges en systeemcondities.
🔶 4. Empirisch onderzoek en begripsverheldering
- Onderzoek (o.a. van Josette Dijkhuizen) laat zien dat visie, lef en doorzettingsvermogen sleutelcompetenties zijn, maar ook: toeval, netwerk en context zijn bepalend.
- Wetenschappelijke literatuur over ondernemerschap is mager. Er wordt vaak over ondernemers gepraat door anderen, zelden door of met henzelf.
🔶 5. Alternatieve benaderingen
- De ‘niet-ondernemer’ verdient ook erkenning, bijvoorbeeld de publieke professional die bewust níét voor risico en winstmaximalisatie kiest.
- De auteur pleit voor meer aandacht voor de mislukkingen, het leren van fouten, en eerlijke verhalen.
📌 Tot slot – De rode draad
De blogreeks biedt een meerlagige en zelfkritische blik op ondernemerschap, waarbij zowel de maatschappelijke rol, de psychologische drijfveren als de economische mythen worden onderzocht. De centrale boodschap lijkt te zijn:
“Ondernemerschap is belangrijk, maar zelden wat het lijkt. De heldenverhalen verhullen systeemfouten, overschatting en machtsverhoudingen.”