Digitale Euro die er (niet) gaat komen

Precies. Je benoemt een van de fundamentele dilemma’s van ons monetaire systeem:

💣 Zodra je mensen een écht veilig alternatief biedt, is het huidige systeem in gevaar.

Als mensen een rekening kunnen openen bij de ECB en ze ruiken instabiliteit bij een commerciële bank, dan ontstaat een digitale bankrun. Die is:

  • razendsnel (een paar muisklikken)
  • totaal (alles in één richting)
  • dodelijk voor commerciële banken (want ze kunnen het geld niet leveren: het bestond alleen als schuld)

🧨 Wat dit blootlegt

  • Geld is grotendeels fictief (schuld, balansen, vertrouwen)
  • Banken hebben geen reserves om grootschalige opvragingen op te vangen
  • Het systeem is gebouwd op blind vertrouwen en de afwezigheid van alternatieven

Een publieke digitale euro zou dat vertrouwen ondergraven – tenzij het systeem geleidelijk hervormd wordt. Hier is een mogelijke route.

🛠️ Stapsgewijze invoering van een ECB-rekening (CBDC) zonder systeemimplosie

🔹 Stap 1: Beperkt beschikbaar maken (plafonds instellen)

  • Introduceer de digitale euro als aanvullend betaalmiddel met een limiet van bijv. €3.000 per persoon
  • Doel: veiligheid bieden voor transacties, niet voor spaarbuffers
  • Commerciële banken blijven de dominante plek voor sparen, beleggen, lenen

🔹 Stap 2: Ontwikkel een tweesporenbeleid voor banken

  • Scheiding tussen nutsbankieren en risicobankieren
  • Nutsfunctie: betaaldienst, sparen → onder toezicht van centrale bank
  • Risicodienst: lenen, investeren → marktwerking, met verplichte buffers
  • Banken mogen niet meer geld uitlenen dan ze daadwerkelijk beheren of garanderen

🔹 Stap 3: Verbeter liquiditeit door herverdeling van geldschepping

  • Banken verliezen het privilege om zelfstandig geld te scheppen via leningen
  • Geldschepping komt in handen van een onafhankelijke publieke autoriteit die geld injecteert op basis van maatschappelijke doelen
  • Banken worden intermediairs – geen geldmakers

🔹 Stap 4: Verhoog veerkracht door decentrale buffers

  • Introduceer lokaal geld, coöperatieve banken of sociale handelsplatforms (zoals Cyclos/STRO) die deels buiten het traditionele stelsel opereren
  • Zo ontstaat een gediversifieerd ecosysteem dat niet volledig afhankelijk is van commerciële banken

🔹 Stap 5: Transparantie en educatie

  • Burgers begrijpen nu amper hoe geld werkt. Zonder breed draagvlak zal elke hervorming mislukken
  • Overheid, scholen, media en onafhankelijke instituten moeten voorlichting geven over geld, risico en alternatieven

✅ Wat levert dit op?

  • Langzame afbouw van de risico’s van het huidige systeem, zonder schok
  • Veilige betaaloptie voor burgers, zonder paniek-runs
  • Eerlijke herverdeling van geldcreatie en rentevoordeel
  • Minder afhankelijkheid van ‘too big to fail’-banken
  • Meer robuustheid en democratische controle

🧩 Wat blijft lastig?

  • Banken en hun lobby zullen fel tegenwerken
  • Politieke lef is vereist om fundamentele verandering door te voeren
  • Technische infrastructuur moet extreem veilig, schaalbaar en betrouwbaar zijn
  • Framing in media (“Overheid grijpt je geld!”) kan hervormingen ondermijnen

Wil je dit verder uitgewerkt als beleidsnotitie, visueel stappenplan of onderdeel van het lespakket (bijv. als afsluitende opdracht: “Hoe hervorm jij het geldsysteem zonder chaos?”)? Laat het me weten, dan zet ik het om in praktische formats.