Auteursarchief: rudy

Het vak economie in beperkte zin

De site slimmefinanciering.nl bevat een diepgaande en kritische reflectie op het vak economie, de aannames ervan, en de implicaties voor beleid en denken. Hieronder een geordende analyse op basis van de blogs:

🧠 1. Wat leren we van het vak economie?

De auteur distilleert uit zijn jarenlange ervaring een persoonlijke top 10 van economische inzichten. Enkele voorbeelden:

Vraag en aanbod als basisprincipe, met prijs als coördinerend mechanisme.
Arbitrage: het wegwerken van verschillen in prijs door rationeel gedrag.
Externe effecten en agency costs: economische actoren handelen uit eigenbelang, wat leidt tot onbedoelde (soms schadelijke) neveneffecten.
Inzicht in rente, risico, en rendement als belangrijke afweging bij investeringsbeslissingen.

Toch wordt bij elk inzicht een kanttekening geplaatst. De ‘wetten’ van de economie zijn geen natuurwetten, maar vaak contextafhankelijke vuistregels.

Lees verder →

Ondernemerschap wrap-up

De website Slimme Financiering bevat een uitgebreide, genuanceerde en vaak kritische reeks beschouwingen over ondernemerschap. Deze zijn te vinden in een genummerde blogreeks (minstens 11 delen), met daarnaast aanvullende reflecties op o.a. Annemarie van Gaal, Hennie van der Most en bredere economische mythen.

🧩 Samenvatting van de beschouwingen over ondernemerschap

🔶 1. Drie lagen van ondernemerschap

In de analyse van het boek Winst van Annemarie van Gaal worden drie lagen onderscheiden:

Laag 1 – De zichtbare tips en adviezen

Winst maken is cruciaal: het is bewijs van succes en bestaansrecht.
Ondernemerschap ‘heb’ je in je, maar vaardigheden kun je leren (vooral: verkopen).
Veel vergelijkingen met topsport: discipline, doelen, doorzetten.

Laag 2 – De impliciete overtuigingen

Lees verder →

Geld en banken

De website slimmefinanciering.nl bevat een rijke en kritische analyse van de rol van banken en geld in onze economie. Hieronder een samenvattend overzicht van de belangrijkste inzichten, structurerend op kernpunten:

🏦 Analyse van de rol van banken

1. Systemische kwetsbaarheid

Grote banken zijn “too big to fail”: als één omvalt, heeft dat systeemimpact.
Ook kleinere banken kunnen via verwevenheid een kettingreactie veroorzaken.
Banken zijn essentieel voor betalingsverkeer – een infrastructuurfunctie vergelijkbaar met wegen.

2. Nutsfunctie versus commerciële prikkels

Banken vervullen een publieke rol maar zijn commerciële instellingen.
Omdat ze niet failliet mogen gaan, worden verliezen gesocialiseerd (belastingbetaler redt de bank), terwijl winsten geprivatiseerd blijven (bonussen, dividend).
Prikkels staan daardoor structureel verkeerd afgesteld.

Lees verder →

Hoe word je (snel) rijk?

Op basis van een reeks artikelen op slimmefinanciering.nl ontstaat een consistent, kritisch en genuanceerd beeld van wat rijk worden betekent — los van de clichés uit zelfhulpboeken of ondernemersmythes. Hieronder volgt een integrale samenvatting van de inzichten, geordend rond vier kernvragen:

💰 Hoe word je rijk? De realistische route

Rijkdom, zeker in extreme vorm, blijkt zelden het gevolg van hard werken, innovatie of risico nemen. De site laat zien dat superrijken doorgaans rijk worden via deze route:

Lees verder →

Welkom terug (na 10 jaar): leeswijzer

UPDATE 2025, incl samenvattingen en overzichten met AI

Deze site is ontstaan in de jaren 2011 tot circa 2018 en is niet meer actief. For the sake of history heb ik (Rudy) de site in 2025 naar https (beveiligd) omgezet en voorzien van enkele korte overzichtsartikelen om de inhoud beter te ontsluiten (omdat ik denk dat er nog steeds waardevolle artikelen te vinden zijn). Ook het team ‘slimmefinanciering’ is niet meer actief. Rudy en Stijn zijn nog wel te benaderen voor evt vragen of opmerkingen, zie onder https://www.slimmefinanciering.nl/ons-team/ of mail naar info@slimmefinanciering.nl.

1. 📌 Samenvatting

Slimmefinanciering.nl is een platform dat onderzoekt hoe geldstromen, systemen en maatschappelijke waarde met elkaar verweven zijn. De site laat zien dat geld geen neutraal middel is, maar een bepalende kracht in beleid, projecten en zelfs morele keuzes. Door thema’s als rente, publieke waarde, alternatieve geldsystemen en ondernemerschapsmythes kritisch te analyseren, maakt de site zichtbaar hoe financiering onze samenleving stuurt — en waar het anders en eerlijker kan. Geen financieel advies, maar denkstof voor professionals, burgers en beleidsmakers die voorbij spreadsheets willen denken.

2. ✍️ Voorwoord: Waarom deze site bestaat

Welkom op slimmefinanciering.nl.

Lees verder →

Samenvatting ‘De kunst van het tegendenken’

Samenvatting van het boek De kunst van het tegendenken door Stijn van Liefland en Rudy van Stratum:

Het boek De kunst van het tegendenken biedt een praktische én theoretische handleiding voor het nemen van betere beslissingen in zowel het dagelijks leven als de professionele context. De kernboodschap is dat mensen en organisaties vaak suboptimale keuzes maken door denkfouten, groepsdenken of gebrek aan kritisch reflectief vermogen. Het boek introduceert “tegendenken” als methode om bewuster, duurzamer en effectiever te besluiten en handelen.

Opbouw en inhoud

Het boek is opgebouwd uit acht delen:

Dagelijkse verwondering over geld en rendement
Voorbeelden uit het alledaagse leven (zoals de aanschaf van een spaarlamp of afvallen) tonen hoe irrationeel mensen soms handelen ondanks evidente baten. Het laat zien dat rendementsdenken niet vanzelf leidt tot actie.
Tegendenken over geld en rendement
Hier wordt het concept van de ‘beslisboom’ uitgelegd: een model dat helpt om rationele en irrationele componenten van beslissingen af te pellen. Denkfouten (zoals de ‘sunk cost fallacy’ of ‘loss aversion’) en het belang van nudges en de juiste vragen stellen komen aan bod.
Professionele verwondering
Praktijkvoorbeelden uit beleid, bedrijfsleven en non-profit (zoals woningcorporaties, natuurbeheer, crowdfunding) laten zien hoe tegendenken bij complexe projecten inzicht geeft in verborgen kosten, blinde vlekken en onverstandige keuzes.
Zelf aan de slag met tegendenken
Lezers leren concrete technieken zoals de ‘postmortem’-benadering, de Disney-strategie en het gebruik van rituelen in vergaderingen om structureel kritisch denken te bevorderen.
Over de rol van geld en (verborgen) kosten
Analyse van financiële argumentatie, waardecreatie en verborgen kosten (zoals afwentelingskosten en organisatiekosten), met pleidooi voor bredere definitie van rendement.
Hoe werkt een economisch model?
Introductie van economische modellen als wereldbeelden, en de noodzaak om het wereldmodel van jezelf en anderen te verkennen en te verruimen.
Van tegendenken naar systeemdenken
Door complexe causale verbanden visueel te maken (bijv. systeemplaatjes), kan men beter anticiperen op ongewenste bijeffecten van beleidsmaatregelen en interventies.
Epiloog
Over ‘zwarte zwanen’ (onvoorziene gebeurtenissen), het belang van reflectie in vogelvlucht en handvatten voor wanneer het allemaal te veel wordt.

Conclusie

Het boek is een pleidooi voor bewustwording, reflectie en kritische nieuwsgierigheid. Het combineert gedragspsychologie, economie en adviespraktijk in een toegankelijke stijl met veel voorbeelden en visualisaties. Tegendenken is daarmee zowel een praktische werkvorm als een filosofische houding: kritisch én opbouwend, rationeel én empathisch, bedachtzaam én moedig.

Superrijk in de lage landen (2018): een gitzwart verhaal met een paar kleine lichtpuntjes

Jos van Hezewijk (hierna JvH voor gemak) doet zijn leven lang onderzoek naar de rijken en machtigen der aarde. Van zijn hand verschenen eerder boeken onder andere over hoe je moet netwerken. Maar dit nieuwe boek zie ik als zijn ‘master piece’, de kroon op zijn werk, de vrucht van een levenlang nadenken. Ik beschouw het niet als een spoiler als ik zeg dat dit echt een uniek boek is in zijn soort. Het is een serieus en degelijk boek waarin een kleine 50 superrijken uit de lage landen (Nederland en België) worden geportretteerd over een periode die zo’n 1000 jaar bestrijkt. Er is ongelooflijk veel uitzoekwerk aan voorafgegaan om zelfs maar de globale cijfers over die rijken op een rijtje te krijgen. Maar het blijft niet bij portretjes van de rijken: het doel van het boek is om al die lijntjes te laten samenkomen en patronen te ontdekken. De helft van het boek is opgebouwd uit zo’n 10 hoofdstukken die de stuwende factoren achter het ontstaan (en behoud) van rijkdom afpellen.

Lees verder →

Financiering van een buurthuis

Sommige dingen zijn in theorie zeer eenvoudig maar zien we in de praktijk eigenlijk nooit terug. Wij zeggen dan vaak dat er allerlei verborgen kosten een rol spelen waardoor iets eenvoudigs met een goed rendement toch niet lukt. Je zou ook kunnen zeggen dat er vaak heel veel storende variabelen een rol spelen die weinig met de casus te maken hebben maar er wel voor zorgen dat die praktijk zo lastig is. Een heel eenvoudig idee is bijvoorbeeld de kosten en de baten van een buurthuis op een rij te zetten, te kijken of het buurthuis meer oplevert en als dat zo is te kijken hoe we die baten om kunnen zetten in een financieringsmodel. Want, als je in een buurthuis allerlei zaken organiseert (of laat organiseren) dan kan dat allerlei positieve effecten hebben zoals minder schooluitval, minder criminaliteit en meer participatie van mensen in de samenleving, wat weer tot minder zorgkosten kan leiden. De Volkskrant en diverse andere kranten schreven gisteren over innovatief financieringsmodel van de gemeente Enschede om een buurthuis te realiseren. Een financieringsmodel waarmee recht gedaan wordt aan de verschillende soorten waarden die van belang zijn bij zo’n project.

Lees verder →

Tegendenken in de Volkskrant, er is ook een GRATIS e-book!

Tegendenker des Vaderlands?

Afgelopen zaterdag stond er in de Volkskrant een interview met Simon Rozendaal (Volkskrant of Topics), wetenschapsredacteur van Elsevier Weekblad. Ik zal het maar meteen toegeven, ik had nog nooit van de man gehoord. Ik was vooral geprikkeld door de titel van het interview: “De nobele kunst van het tegendenken”. Ruim twee jaar geleden hebben wij een (papieren) boek uitgegeven, “De kunst van het tegendenken” en de afgelopen maanden hebben we er hard aan gewerkt om deze in de vorm van een Epub (hier te downloaden) op onze site te kunnen publiceren.

Zo’n interview is een mooie aanleiding om alvast wat reclame te maken voor ons boek. Vooral als in dat interview kort en bondig de essentie van “Tegendenken” (en daarmee ook de kern van ons boek) wordt gegeven.

Tegendraads en dwars, zijn de typeringen die u altijd aankleven. Hoe ziet u dat zelf?

‘Noem me liever een zelfstandig denker. Iemand die zich niet zo laat beïnvloeden door hypes en stromingen. Ik ben niet bewust tegendraads. Wel heb ik geleerd: als een heleboel mensen iets zeggen, dan moet je je achter de oren krabben. Mensen hebben de neiging om achter elkaar aan te lopen.’

Dat is precies waar tegendenken wat ons betreft over gaat, zelfstandig (of samen) kritisch nadenken, dingen nog eens tegen het licht houden, je achter je oren krabben om te checken of dit nu ook echt zo is. Als iedereen zegt dat A de beste oplossing is dan is het verstandig om even na te gaan waar dat geloof in deze oplossing vandaan komt. Als een expert pleit voor oplossing B, is het goed te bedenken dat deze expert soms ook een slechte dag heeft, ook bepaalde belangen heeft en moet je niet vergeten na te gaan of dit wel binnen de expertise van deze persoon valt. En tot slot, wanneer iemand heel veel mooie en moeilijke woorden gebruikt kan dat betekenen dat iemand ergens heel veel van af weet, maar ook dat hij wat heeft te verbergen. Kortom ons boek is een pleidooi voor zelfstandig denken, het doen van wat extra onderzoek en het aanwakkeren van discussie. Niet omdat al die mensen altijd ongelijk hebben en jij het beter weet, maar om missers te voorkomen en beter voorbereid te zijn op wat mogelijk gaat komen.

Lees verder →

De tiny bank van Dave Fishwick (‘Bank on Dave!’)

Als je tabak hebt van de grote banken en de praktijken waar dat mee gepaard gaat, dan kun je een eigen alternatieve munt invoeren. We schreven enkele weken geleden over @nder geld van Henk van Arkel van STRO.

Maar misschien kan het ook anders. Simpeler, praktischer.

Zelf een bank beginnen?

Stijn is geen econoom en stelde me de vraag: als die banken dan zoveel winst maken en er steeds mee wegkomen anderen voor de kosten te laten opdraaien, waarom beginnen dan niet meer mensen zelf een bank? Lijkt me een prima vraag. Mijn eerste antwoord was: het is niet zo makkelijk om een bank te beginnen, er komt een hoop papierwerk bij kijken en er zijn nogal wat toetredingsdrempels (waaronder het nodige startkapitaal dat je moet inleggen). Stijn’s wedervraag: kan wel zo zijn dat het lastig is, blijkbaar is het dus niet onmogelijk, er zijn heel veel rijke mensen in de wereld die nu ook grote bedragen in nieuwe initiatieven stoppen, dus wat is het probleem?

Er is wel het een en ander te vinden over deze ‘hoe een nieuwe bank te starten’ vraag. Met name op de site van De Nederlandse Bank staan de vereisten opgesomd. Ook staat er op de site van ‘Follow the Money’ enkele blogs van mensen die ervaring in de praktijk hebben.

Lees verder →