Mooi. Hier zijn twee krachtige teksten in bijpassende stijl en toon:
📘 Kritische Handreiking voor Beleidsmakers
“Economisch denken herijken in een tijd van complexiteit”
Voorwoord
U bent beleidsmaker. U werkt met cijfers, rapporten, modellen. U zoekt grip in tijden van schaarste en dynamiek. Maar wat als de economische bril waarmee u kijkt, scherper oogt dan hij werkelijk ziet?
1. Economie is geen natuurwet
Begrippen als markt, rendement, concurrentie of innovatie klinken objectief, maar zijn geladen met aannames. Ze zijn niet waardevrij. Beleid dat zich daarop baseert, zonder context, vergroot ongelijkheid, macht en maatschappelijke uitputting.
👉 Handreiking: Toets economische termen op hun onderliggende waarden: Wie wint? Wie verliest? Wat blijft onzichtbaar?
2. Marktdenken is geen synoniem voor vrijheid
De ‘vrije markt’ bestaat niet. Ze wordt ingericht, beschermd en bevoordeeld. Achter marktwerking schuilt vaak concentratie van macht, lobby, en institutionele asymmetrie.
👉 Handreiking: Herken wanneer beleid bedrijven bedient in plaats van burgers. Vraag bij elke maatregel: Is dit marktstimulering of marktdwang?
3. Meet wat ertoe doet
BBP, productiviteit en financieel rendement meten slechts een deel van wat waardevol is. Zorg, onderwijs en natuur ‘kosten geld’ in economische modellen – maar zijn de fundamenten van welzijn.
👉 Handreiking: Werk aan indicatoren die maatschappelijke waarde zichtbaar maken – niet alleen geldstromen maar ook sociale cohesie, tijdsbesteding en veerkracht.
4. Beleidsneutraliteit bestaat niet
Keuzes zijn nooit neutraal. Wie inzet op ‘ondernemerschap’ en ‘eigen kracht’, doet óók een uitspraak over solidariteit, publieke verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid.
👉 Handreiking: Durf beleidskeuzes te benoemen als moreel geladen keuzes, geen technocratische optimalisaties.
5. Herken retoriek als instrument van macht
Wanneer ondernemerschap, innovatie of groei als vanzelfsprekende doelen worden gepresenteerd, is kritische afstand nodig. Vaak verhullen ze structurele belangen en ideologische voorkeuren.
👉 Handreiking: Stel deze vraag: Welk belang wordt hier verpakt als algemene waarheid?
✊ Manifest voor de Naïeve Burger
“Zet je kar stil. Denk na.”
Jij bent geen consument.
Jij bent mens, burger, bewoner, ouder, vriend.
En toch word je aangesproken alsof je portemonnee jouw enige stem is.
- Ze zeggen: “De klant is koning”
Maar bedoelen: “De klant is de melkkoe.” - Ze zeggen: “We bieden je keuzevrijheid.”
Maar bedoelen: “We sturen je gedrag.” - Ze zeggen: “We luisteren naar jouw behoefte.”
Maar bedoelen: “We maken je afhankelijk van behoeften die wij creëren.”
Supermarkten lokken je met nepaanbiedingen.
Tv-programma’s verkopen je een droom vol schuld.
Pensioenen worden ‘geoptimaliseerd’, terwijl je werk ondragelijk wordt.
Gezondheid is business. Onderwijs een kostenpost.
Wie geen kritische vragen stelt, wordt klant in zijn eigen leven.
Wij zeggen:
- Koop niet alles wat goedkoop lijkt.
- Vraag wie eraan verdient.
- Herken reclame als hersenspoeling.
- Denk na over wat waarde heeft – niet alleen wat een prijs heeft.
En bovenal:
Verwar gemak niet met vrijheid.
Verwar keuze niet met controle.
Verwar welvaart niet met welzijn.
✊ Laat je portemonnee niet stemmen namens jou. Zet je hoofd aan. Denk na. Deel dit.