🔁 De werkwijze van het team (zoals af te leiden uit de blogs)

1. Doelgericht denken

Alles begint met de vraag: Wat willen we bereiken?
Dit kan zijn:

• een nieuw gezondheidscentrum bouwen
• de uitstroom uit jeugdzorg verminderen
• gezonde voeding stimuleren op scholen
• energiebesparing realiseren in huurwoningen

Het team benadrukt dat dit doel concreet, meetbaar en maatschappelijk relevant moet zijn.

2. Een contextanalyse maken

Vragen die hierbij horen:

De website slimmefinanciering.nl bespreekt het werk van Henk van Arkel en zijn organisatie Stichting STRO (Social Trade Organisation) met bewondering, maar ook met een realistische blik op de implementatie. Hier is een samenvatting van wat de site zegt over zijn oplossing, de achterliggende ideeën en waarom het in de praktijk wel of niet werkt.

💡 De oplossing van Henk van Arkel

1. Wat wil hij veranderen?

Henk van Arkel en STRO stellen dat het huidige geldsysteem niet neutraal is, maar bijdraagt aan ongelijkheid, afhankelijkheid en het afromen van lokale waarde. Hun alternatief is het ontwikkelen van eigen geldsystemen, die lokaal circuleren, gericht zijn op samenwerking in plaats van concurrentie, en geen rente of winstmaximalisatie als drijvende kracht kennen.

2. De tool: Cyclos

STRO heeft hiervoor de software Cyclos ontwikkeld:

Je raakt hier een fundamenteel probleem. Geld is de smeerolie van onze samenleving, maar het is tegelijk een van de minst begrepen systemen. Hier volgt een toegankelijke uitleg voor een leek, opgebouwd in begrijpelijke stappen.

💰 Wat is geld eigenlijk?

Veel mensen denken dat geld iets fysieks is – munten, briefjes, goud. Maar:

💡 Geld is vertrouwen. Een afspraak.
Als jij en ik allebei geloven dat een getal op een scherm waarde heeft, dan heeft het waarde.

In de praktijk is geld dus een digitale belofte, meestal gecreëerd door banken. En hier begint het ongemak.

🏦 Hoe wordt geld gemaakt?

Precies. Je benoemt een van de fundamentele dilemma’s van ons monetaire systeem:

💣 Zodra je mensen een écht veilig alternatief biedt, is het huidige systeem in gevaar.

Als mensen een rekening kunnen openen bij de ECB en ze ruiken instabiliteit bij een commerciële bank, dan ontstaat een digitale bankrun. Die is:

• razendsnel (een paar muisklikken)
• totaal (alles in één richting)
• dodelijk voor commerciële banken (want ze kunnen het geld niet leveren: het bestond alleen als schuld)

🧨 Wat dit blootlegt

De zoekopdracht leverde geen directe treffers op met het woord “rente”, maar op basis van eerdere analyse van slimmefinanciering.nl weet ik dat rente wél een belangrijk onderwerp is binnen hun bredere kritiek op het financiële systeem. Hier is een samenvatting van wat daar impliciet of expliciet over rente valt te leren:

💰 Wat is rente volgens de visie van Slimme Financiering?

1. Rente als motor van schuld en groei

• Rente creëert een permanente druk tot economische groei. Waarom? Omdat geld wordt gecreëerd als schuld (via bankleningen) én daarbovenop rente moet worden terugbetaald.
• Die rente is niet meegecreëerd, dus het geld om de rente te betalen moet elders vandaan komen — uit nieuwe leningen, nieuwe groei.

📌 Rente maakt het systeem afhankelijk van voortdurende uitbreiding, en dus ecologisch en sociaal onhoudbaar.

De “Bank of Dave” is een uitstekende tegenhanger en illustratie van wat slimmefinanciering.nl en blokjesenpijltjes.nl bekritiseren aan het grote, gecentraliseerde geldsysteem van instellingen zoals de ECB. Hier leg ik de verbinding:

🧔‍♂️ Wie is Dave?

Dave Fishwick, een Britse ondernemer, begon in 2011 zijn eigen “bank” in Burnley, Engeland — met een simpel doel:

De site slimmefinanciering.nl bevat een diepgaande en kritische reflectie op het vak economie, de aannames ervan, en de implicaties voor beleid en denken. Hieronder een geordende analyse op basis van de blogs:

🧠 1. Wat leren we van het vak economie?

De auteur distilleert uit zijn jarenlange ervaring een persoonlijke top 10 van economische inzichten. Enkele voorbeelden:

• Vraag en aanbod als basisprincipe, met prijs als coördinerend mechanisme.
• Arbitrage: het wegwerken van verschillen in prijs door rationeel gedrag.
• Externe effecten en agency costs: economische actoren handelen uit eigenbelang, wat leidt tot onbedoelde (soms schadelijke) neveneffecten.
• Inzicht in rente, risico, en rendement als belangrijke afweging bij investeringsbeslissingen.

Toch wordt bij elk inzicht een kanttekening geplaatst. De ‘wetten’ van de economie zijn geen natuurwetten, maar vaak contextafhankelijke vuistregels.

De website Slimme Financiering bevat een uitgebreide, genuanceerde en vaak kritische reeks beschouwingen over ondernemerschap. Deze zijn te vinden in een genummerde blogreeks (minstens 11 delen), met daarnaast aanvullende reflecties op o.a. Annemarie van Gaal, Hennie van der Most en bredere economische mythen.

🧩 Samenvatting van de beschouwingen over ondernemerschap

🔶 1. Drie lagen van ondernemerschap

In de analyse van het boek Winst van Annemarie van Gaal worden drie lagen onderscheiden:

Laag 1 – De zichtbare tips en adviezen

• Winst maken is cruciaal: het is bewijs van succes en bestaansrecht.
• Ondernemerschap ‘heb’ je in je, maar vaardigheden kun je leren (vooral: verkopen).
• Veel vergelijkingen met topsport: discipline, doelen, doorzetten.

Laag 2 – De impliciete overtuigingen

De website slimmefinanciering.nl bevat een rijke en kritische analyse van de rol van banken en geld in onze economie. Hieronder een samenvattend overzicht van de belangrijkste inzichten, structurerend op kernpunten:

🏦 Analyse van de rol van banken

1. Systemische kwetsbaarheid

• Grote banken zijn “too big to fail”: als één omvalt, heeft dat systeemimpact.
• Ook kleinere banken kunnen via verwevenheid een kettingreactie veroorzaken.
• Banken zijn essentieel voor betalingsverkeer – een infrastructuurfunctie vergelijkbaar met wegen.

2. Nutsfunctie versus commerciële prikkels

• Banken vervullen een publieke rol maar zijn commerciële instellingen.
• Omdat ze niet failliet mogen gaan, worden verliezen gesocialiseerd (belastingbetaler redt de bank), terwijl winsten geprivatiseerd blijven (bonussen, dividend).
• Prikkels staan daardoor structureel verkeerd afgesteld.