Het houden van toezicht op banken (2009)

De economische principes achter het houden van toezicht

Waarom is het houden van toezicht eigenlijk nodig of nuttig? Wat zit daar voor economische logica achter? Het is daarbij aardig het zeer lezenswaardige boek ‘De grote recessie’ (2009) van het Centraal Planbureau te volgen op dit punt.

Het begint eigenlijk met iemand die een goed idee heeft en dat wil realiseren maar daar het benodigde geld niet voor heeft. Aan de andere kant zijn er vermogende mensen die wel het geld hebben maar niet het idee. De ene partij kan de andere helpen waardoor een win-win situatie ontstaat. Het idee wordt gerealiseerd en als alles goed gaat krijgt de geldschieter een passende vergoeding voor het ter beschikking stellen van zijn vermogen.

Moreel risico

Het probleem bij deze transactie is nu dat de geldschieter niet zonder meer weet of de ondernemer van goede kwaliteit is en zuinig met zijn centen zal omgaan. Er is hier sprake van asymmetrische informatie: de ondernemer weet meer over zijn eigen achtergronden en werkelijke beweegredenen dan de geldschieter. In de economie wordt dit ‘moral hazard’ of moreel risico genoemd. Dit probleem kan worden opgelost door iemand in opdracht van de geldschieter het bedrijf en de ondernemer in de gaten te laten houden.

Meeliftersgedrag

Maar er is nog een probleem. In de praktijk zal het niet gaan over een enkele grote geldschieter maar over meerdere kleinere geldschieters. Nu is de vraag wie van de geldschieters de ondernemer in de gaten gaat houden. Hier speelt het tweede probleem, het probleem dat in de economie bekend staat als het ‘free rider’ probleem oftewel in goed Nederlands het meeliftersprobleem. Elke geldschieter ziet het liefst dat iemand anders de controle op zich gaat nemen zodat hijzelf zijn tijd beter en nuttiger kan besteden. Als dit probleem te groot wordt is het eind van het liedje dat per saldo niemand het bedrijf controleert. Hoe deze patstelling te doorbreken?

Banken als bewaker

En dan komt de rol van banken als toezichthouders of bewakers in opdracht van de vele (grotere en kleinere) geldschieters. De banken lossen het meeliftersgedrag en het morele risico op door als intermediair tussen geldschieters en ondernemers op te treden. Ze verdiepen zich in de ondernemers en hun producten en markten en zien toe op een goed bedrijfsmanagement ook op langere termijn. De bank houdt dus toezicht op het risico en rendement van de haar toevertrouwde gelden door het controleren en bewaken van de ondernemers.

Wie bewaakt de bewaker?

Maar we zijn er nog niet. Ook de bank is geen neutrale partij die gratis dingen vanzelfsprekend goed doet voor een hoger doel. Ook een bank is een onderneming die zelf geld verdient en eigen vermogen aanhoudt (en er dus belang bij heeft dat eigen vermogen veilig te houden en anderen het risico te laten lopen als het mis gaat). De vraag is dan dus weer: wie controleert de bank zodat zij hun taak goed uitvoeren, wie bewaakt de bewakers? Hoe weet ik als kleine spaarder dat de bank zijn taak goed uitvoert (moreel risico) en hoe krijg ik als kleine spaarder voor elkaar dat iemand anders voor mij de eventuele controle uitvoert (meeliftersprobleem)? Hier doet de overheid zijn intrede via het bankentoezicht en de depositoregeling. De overheid neemt op deze manier het risico van de schuldeisers van de bank over.

Ontstaan crisis: toezicht omzeild

De wereldwijde crisis heeft uiteindelijk kunnen ontstaan (is mijn lezing van het boek van het CPB) doordat de banken zulke slimme constructies hebben weten te verzinnen dat hun echte verplichtingen deels buiten de balansen bleven en onzichtbaar werden voor de toezichthouders. Toezichthouders hadden onvoldoende zicht op de werkelijke risico’s.

Daarnaast werden banken zich steeds meer bewust dat ze zo groot en belangrijk waren voor de werking van het hele systeem dat niemand het zich kon permitteren ze failliet te laten gaan. Wat betekent dat in termen van de getrapte opbouw van toezicht zoals hierboven beschreven? Dat de uiteindelijke prikkel en noodzaak om toezicht te houden verdween. Dat er een weeffout in de logica was geslopen die het meeliftersgedrag weer volop kans gaf. Omdat banken niet om mogen vallen en de overheid de laatste toezichthouder in de keten van toezicht is, is het de belastingbetaler die uiteindelijk de prijs van mismanagement betaalt. Uiteindelijk betaalt iedereen de prijs en is dus niemand verantwoordelijk. Hierdoor kan iedereen zijn eigen dingetjes doen en korte termijn belangen laten prevaleren zonder dat het hem iets kost.

De moraal van dit verhaal?

Een paar voorlopige conclusies wat mij betreft:

  • Dat toezicht noodzakelijk is en blijft, nu meer dan ooit
  • Dat de keten wordt bepaald door de laatste of zwakste schakel. De overheid moet daarom als ‘zwakste schakel’ van extra wet- en regelgeving worden voorzien. Het CPB boek gaat hier verder op in.
  • Dat effectief toezicht omzeild kan worden bij toename aan complexiteit en ondoorzichtigheid in combinatie met onvoldoende kennis en inzicht bij de toezichthouders.
  • Er is ook nog sprake van wat men in de economie een ‘agency’ probleem noemt (overigens niet als zodanig apart genoemd in de CPB publicatie). Een bank is niet alleen een bank en een ondernemer is niet alleen een ondernemer. Uiteindelijk zijn het personen met hun eigen belangen die concrete taken uitvoeren. Een bank heeft een directeur en een management team. Die voeren officieel de hun toevertrouwde taken uit maar houden daarnaast ook goed hun eigen belang in de gaten (bonussen, carriereperspectief, hobbies, uitstapjes, status etc). De verschillende belangen lopen niet altijd gelijk op. Ook het in de gaten houden van mogelijk divergerende belangen kost geld, de zogenaamde ‘agency costs’.

    • Welke toezichthouder je ook bent: het begint bij het in kaart brengen van de partijen (stakeholders) en hun belangen. Het gaat niet aan om belangen als zodanig ter discussie te stellen. Een belang is wat het is, en dan kun je het maar beter zonder waardeoordeel boven tafel proberen te krijgen. Een belang is wat iemand aanzet tot zijn gedrag en door het niet te benoemen of door het af te keuren verdwijnt het belang immers niet. Ook het belang van de toezichthouder zelf moet hierin worden meegenomen. Als de belangenmatrix helder is, wordt duidelijk waar de belangrijkste problemen en kansen zitten en kan de discussie pas goed starten.

    257 reacties

    10. My brother recommended I would possibly like this blog. He used to
      be totally right. This submit truly made my
      day. You cann’t imagine just how much time I had spent for this info!
      Thank you!

    13. An impressive share! I’ve just forwarded this onto a co-worker who was conducting
      a little research on this. And he in fact bought me lunch simply because I found it for him…
      lol. So allow me to reword this…. Thanks for the meal!!

      But yeah, thanx for spending some time to discuss this matter
      here on your web site.

    14. Yesterday, while I was at work, my cousin stole my apple ipad and tested to see
      if it can survive a 25 foot drop, just so she can be a youtube sensation. My iPad is now broken and she has 83 views.
      I know this is completely off topic but I had to share it with someone!

    15. Hi, I do believe your website might be having browser compatibility problems. Whenever I look at your site in Safari, it looks fine however, when opening in I.E., it has some overlapping issues. I simply wanted to provide you with a quick heads up! Aside from that, excellent site!

    19. Hello thеre! Ɗo you know іf tuey mɑke any plugins to
      safeguard against hackers? Ι’m kinda paranoid about
      losing eveгything I’vе worked hard on. Any recommendations?

      Hɑve a lоok at mｙ page: discuss

    22. Amazing blog! Is yoսr theme custom maԀe ߋr did үoս download іt from
      someԝhere? A design like yoᥙrs with a few simple tweeks ԝould reаlly
      maҝe my blog shine. Pleasе lеt me know where yߋu ggot your theme.

      Τhanks a ⅼot

      Aⅼѕo visit mｙ homeрage – discuss

    23. Sweet blog! I found it while searching on Yahoo News.

      Do you have any suggestions on how to get listed in Yahoo News?
      I’ve been trying for a while but I never seem to get there!

      Thank you

    24. Wakanda123 adalah satu diantaranya website judi slots online gacor terkomplet yang sediakan bermacam ragam sistem deposit, perumpamaannya merupakan judi
      slots deposit lewat dana. Bersama rtp live terunggul di indonesia bersama
      beberapa type permainan terkenal dan bonus banyak di setiap harinya.
      Banyak banyak peserta setia wakanda123 mendapat maxwin di bet recehan ataupun di bet tinggi.
      Kenapa dapat demikian? karena warung 69 terus berikan service dan winrate paling tinggi pada tiap-tiap
      anggota yang tergabung pada website slots online gacor dapat dipercaya ini.

      Tidak cuma hanya itu, wakanda123 pun punyai layanan terunggul bersama layanan konsumen 24jam.

      Arah biar pejudi slots online mendapakan rasa nyaman serta aman ketika bermain. Anda sekalian tak usah takut atau cemas waktu memperoleh
      jekpot paling besar, karena wakanda123 bakal bayar
      berapa saja kemenangan banyak member-nya.

      Bersama tren yang jalan ini penting untuk beberapa peserta sediakan Live RTP untuk beberapa anggota yang pengin bermain. Wakanda123
      sediakan Live RTP langsung digame web sah buat pesertanya biar mengelak rungkat.
      RTP slots online tidaklah penanda slots online
      lagi gacor, melainnya pecahan yang diberi akan jauh makin kerap
      dibandingkan bersama RTP merah yang anda sekalian hindarkan.

    25. I’m very happy to discover this website. I want to to thank you for your time for this fantastic read!! I definitely savored every bit of it and i also have you book-marked to look at new stuff in your site.

    31. Appear for other people using a related situation. Becoming a member
      of a assistance group of people frequently
      helps you to reduce the stress you deal with negative emotions linked to your ringing in ears.There are
      tons of people that are already by means of what you’re going through, and you can aid one another by sharing tricks and tips that assist you in making the problem manageable.

    33. I simply couldn’t depart your site prior to suggesting that I extremely enjoyed the standard info a person supply for your guests? Is going to be again incessantly to investigate cross-check new posts|

    34. Hi, I do believe this is an excellent web site. I stumbledupon it 😉 I am going to come back once again since i have saved as a favorite it. Money and freedom is the greatest way to change, may you be rich and continue to help other people.

    41. When I originally commented I clicked the “Notify me when new comments are added” checkbox and now each time a comment is added I get several e-mails with the same comment. Is there any way you can remove me from that service? Bless you!|

    47. 一个 19 岁的纹身荡妇去找一个成熟的男人，脱下牛仔套装，骑在他的软管上的阴户上，然后操了屁股。

    52. I think what you typed was very reasonable. But, think on this, what if you added a little information? I am not suggesting
      your information isn’t good., however suppose you added a
      post title that makes people desire more?
      I mean Het houden van toezicht op banken (2009) –
      Stratum Strategie is kinda plain. You might glance at Yahoo’s home page and watch how they write news titles
      to grab viewers to open the links. You might add a video or a pic or two to get people interested about what you’ve got to
      say. Just my opinion, it might make your posts a
      little bit more interesting.

    66. Book a Corner Room for unrivalled views of the city in addition to a Turkish
      steam bath, Jacuzzi and private sauna or
      sky garden.

      Look at myy webpage … Jorge

    67. Even though there are 23 offfline casino establishments in South
      Korea, only 1 of those casinos enables Koreans to wager legally.

      Also visit my web page Maribel

    84. Stroll up and make your bet att any of our betting kiosks, oor visit
      our private betting windows to location a bet with a sportsbook
      representative.

      Look at my homepage :: Marla

    93. Your style is very unique in comparison to other people I have read stuff from. Many thanks for posting when you have the opportunity, Guess I will just book mark this web site.

    97. In addition, no a single won the secondary, $ten million Double
      Play drawing held right after the mlst important drawing Monday.

      My blog post … Vicki

    104. Iím amazed, I must say. Rarely do I encounter a blog thatís both educative and entertaining, and let me tell you, you have hit the nail on the head. The issue is something too few people are speaking intelligently about. I’m very happy that I came across this in my hunt for something concerning this.

    111. Iím amazed, I have to admit. Rarely do I encounter a blog thatís both educative and engaging, and let me tell you, you have hit the nail on the head. The issue is something that too few people are speaking intelligently about. Now i’m very happy I found this during my search for something relating to this.

    113. Your style is unique compared to other people I’ve read stuff from.
      Many thanks for posting when you’ve got the opportunity, Guess I’ll just bookmark
      this web site.

    117. Greetings, I do think your site may be having internet browser compatibility issues. When I look at your website in Safari, it looks fine however, when opening in Internet Explorer, it has some overlapping issues. I simply wanted to give you a quick heads up! Aside from that, wonderful website!

    125. Hi there to all, how is the whole thing, I think
      every one is getting more from this web site, and your views are pleasant in favor of new viewers.

    126. Hi there, There’s no doubt that your blog could possibly be having internet browser compatibility problems. Whenever I look at your website in Safari, it looks fine however when opening in IE, it has some overlapping issues. I just wanted to give you a quick heads up! Aside from that, fantastic site!

    132. Unibet is the only on the net casino exactly where you can play “Eagles Blackjack” and the “The Eagles On-line Slot.”

      Feel free to surf to my web age … Juana

    141. Hello! I’ve been following your blog for a while now and finally got the bravery to go ahead and give you a shout out from Porter Tx! Just wanted to tell you keep up the good work!|

    144. The Phenomenal will certainly aid you prepare your days, weeks and also months with ease to ensure you’re obtaining one of the most out of life!

    161. These estimates are offered for the nation as a complete, for person states, and for metropolitan and nonmetropolitan locations.

      Feel free to visit my bblog post Scarlett

    176. The Everett Sunoco gas station, located at 1707 Revere Beach Parkway, will receive a $40,000 bonus for its sale oof the “Emeralds 50X” ticket.

      my webpage … Mitzi

    188. Hello fantastic website! Does running a blog like this take a large amount of work?
      I have very little knowledge of coding but I had been hoping
      to start my own blog in the near future. Anyhow, should you have any recommendations or techniques for new blog owners please share.
      I understand this is off topic nevertheless I just wanted to ask.
      Many thanks!

    191. An impressive share! I have just forwarded this onto a colleague who had been conducting a little homework on this. And he actually bought me lunch due to the fact that I stumbled upon it for him… lol. So allow me to reword this…. Thank YOU for the meal!! But yeah, thanks for spending some time to talk about this subject here on your web page.|

    218. On leading of that, you can modify out thee head — it comes with six attachments — so you can customize the massage for
      person muscles.

      Also visit my blog :: Maribel

    220. What’s Going down i am new to this, I stumbled upon this I’ve discovered It absolutely helpful and it
      has aided me out loads. I am hoping to contribute &
      help different users like its aided me. Good job.

    223. For certainty, a Player will drop any access they have to Live
      Streaming upon failing tto meet the foregoing eligibility requirements.

      my web page … Dwight

    242. I was pretty pleased to find this website. I need to to thank you for ones time for this particularly fantastic read!! I definitely liked every little bit of it and i also have you saved to fav to look at new stuff on your web site.

    245. If you are going for best contents like me, only go to see this
      website daily as it presents feature contents, thanks

    249. The Illinois Lottery said the prize for the July 29 drawing, which wass the nation’s third-largest lottery prize, was claimed by
      two men and women who haad agreed to split the prize if they won.

      Feel free to shrf to my web site: Janie

    254. Oh my goodness! Amazing article dude! Thank you so much, However I am going through troubles with your RSS. I donít know the reason why I can’t subscribe to it. Is there anyone else getting the same RSS problems? Anybody who knows the answer will you kindly respond? Thanks!!

    Geef een antwoord

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *